Sztuka w przestrzeni prywatnej

Obecnie w obszarze kultury pojęcie pro publico otwiera drzwi najbardziej opiniotwórczych instytucji, uruchamiając mechanizmy i środki „blokowane” kiedyś przez tak niewygodne kryterium jakości. Promowanie intencji stało się ważniejsze od realizacji, a dodatek publiczny, przeciwnie niż domy czy toalety, nobilituje dzisiaj miejsca i wydarzenia. Osobowość twórcy, talent, a także jego nazwisko przeszkadzają w upublicznianiu tak zaangażowanej sztuki, która środek ciężkości systematycznie przenosi na inicjatorów organizowanych wydarzeń. Pasja życia, udręka, ekstaza, dzieło, a nawet twórczość zostały skutecznie usunięte ze współczesnego języka sztuki, opisującego jedynie artystyczne fakty i kulturowe projekty. Wystawa „Sztuka w przestrzeni prywatnej” jest polemiką z sezonowością sztuki. Przenosi ciężar odbioru w stronę intymnej relacji pomiędzy twórcą i jego dziełem, zwracając uwagę na to, co w sztuce było, jest i będzie odrębną tajemnicą, na jej ponadczasowość. Artysta tworzy nie tylko dla siebie, dla odbiorcy, dla zleceniodawcy, dla wiary czy idei. Artysta tworzy różnie, a różnorodność sztuki jest jej największą siłą. Dlatego Stanisław Bryndal, Józef Gielniak, Aleksandra Gieraga, Barbara Jonscher, Katarzyna Józefowicz, Antoni Kenar, Jerzy Nowosielski, Jerzy Panek, Włodzimierz Pawlak, Jonasz Stern, Anna Wajda w przestrzeni nowosądeckiej galerii mogą wejść ze sobą w intrygujący dialog. Obok wielu wartości odrębnych stworzyć nową wartość wspólnego spotkania, spotkania sztuki nieograniczonej chwilową koniunkturą, socjologicznym pretekstem czy kuratorskim zamówieniem. Zaprezentowany na wystawie wybór jedynastu artystycznych postaw, niejednokrotnie pomimo różnicy kilku pokoleń, łączy nie tylko ostateczną jakość realizacji, ale przede wszystkim intymność wypowiedzi, za każdym razem ściśle powiązanej z indywidualną biografią. Jest to więc sztuka wewnętrznej wolności. Tworzona na „zamówienie” własne, czytelna i w pełni określona osobowością swego autora. Poważne traktowanie odbiorcy zaczyna się już w przestrzeni pracowni.

Pytanie wykorzystane w tytule usłyszałem z ust dyrektora pewnego, artystycznego Centrum. Jego rozstrzygający tryb i ukryta w nim aprobata dla kulturowej mody, rozbrajały swoją szczerością.

Twórczość niezwiązana z kulturą masową zawsze była i pozostanie wartością intymną, której dramaturgia rozgrywa się przede wszystkim pomiędzy twórcą i jego dziełem. Jej przejmująco osobisty wymiar nie pasuje do pojęcia dzieła w przestrzeni publicznej, a swoją obecnością drażni wielu współczesnych, kulturowych decydentów. Na wystawie w Galerii Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ Małopolskiego Centrum Kultury w Nowym Sączu pokazujemy więc sztukę Małomodną, sztukę prywatnych przestrzeni.