1832
Henryk Kuś był specjalistą od szeroko pojętego folkloru Pogórzan, członkiem wielu komisji oceniających zespoły i widowiska, konsultantem, autorem rekonstrukcji strojów ludowych, wykładowcą licznych seminariów i warsztatów szkoleniowych, autorem widowisk plenerowych, regionalnych i ogólnokrajowych.
Urodził się 21 sierpnia 1936 roku w Łużnej k/Gorlic. Od młodości przejawiał inklinacje artystyczne i potrzebę kształcenia. Już jako 18-letni chłopak brał udział w szkoleniach organizowanych przez Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie i Centralną Poradnię Amatorskiego Ruchu Artystycznego w Warszawie. W latach 1956 – 59 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie, gdzie zetknął się z rytmiką i tańcem klasycznym.
W 1970 r. ukończył Studium Taneczne o uprawnieniach studiów wyższych (praca dyplomowa: „Tradycyjna kultura taneczna Ziemi Bieckiej”) organizowane przez Centralny Ośrodek Metodyki i Upowszechniania Kultury w Warszawie. Ponadto uczestniczył w wielu kursach choreograficznych.
Wykładał i prowadził zajęcia z instruktorami na szczeblu centralnym i regionalnym m.in. przy Światowym Festiwalu Zespołów Polonijnych w Rzeszowie, Ogólnopolskim Seminarium Folklorystycznym w Limanowej i warsztatach tanecznych organizowanych przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. Był wykładowcą dwóch edycji trzyletniego Studium Folklorystycznego dla instruktorów i kierowników zespołów regionalnych z terenu kraju w latach 1985 – 88 oraz 1989-1992. Konsultował wiele programów zespołów w regionie gorlicko-jasielskim. Henryk Kuś opracował pełne projekty i warianty strojów, między innymi dla zespołów regionalnych z Łużnej, Stróż, Zagórzan, Dominikowic, Bobowej, Moszczenicy oraz dla zespołu Forest z Gorlic, w oparciu o eksponaty muzealne, wywiady i ikonografie.
W latach 80. był wielokrotnym członkiem jury Centralnego Przeglądu Zespołów Regionalnych Spółdzielczości Pracy, Ogólnopolskiego Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, Krajowego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej, Karpackiego Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce, Festiwalu „Limanowska Słaza” w Limanowej, Przeglądu Zespołów Regionalnych „Pogórzańska Wiosna” w Gorlicach i innych. Był członkiem Rady Artystycznej PTECH w Warszawie oraz „Sceny Ludowej” w Warszawie.
Dokonał pierwszego źródłowego opisu tańców Pogórza Gorlicko-Jasielskiego, rozpropagował go w kraju i za granicą poprzez szkolenia i publikacje. Jego artykuły znajdują się w biuletynach Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie oraz PTECH w Warszawie. Opracował też hasła dotyczące tańców do Leksykonu Tańców Polskich pod red. Grażyny Dąbrowskiej. W 2014 roku ukazała się publikacja książkowa „Tańce i pieśni Pogórzan” pod jego redakcją. Jest to podręcznik dla instruktorów zespołów regionalnych zawierający charakterystykę regionu, muzyki, stroju i tańca ludowego Pogórza.
W roku 1954, będąc nauczycielem w Szalowej koło Gorlic, założył i prowadził zespół dziecięcy i młodzieżowy. W latach 1960-64 był twórcą i instruktorem dziecięcego zespołu harcerskiego przy Młodzieżowym Domu Kultury w Opolu. Tam też pracował w Państwowym Teatrze Ziemi Opolskiej. Nim związał się na długie lata z ruchem folklorystycznym pracował w latach 1964-66 jako aktor w Studio Rapsodycznym w Gdańsku oraz Państwowym Teatrze Ziemi Gdańskiej
w Gdyni.
W roku 1966 powrócił w rodzinne strony i w tym samym roku założył w Gorlicach Regionalny Zespół POGÓRZANIE, którego kierownikiem artystycznym i choreografem był do 2002 r. Opracował wiele programów i widowisk regionalnych, za które zespół otrzymał czołowe nagrody i wyróżnienia - m.in. „Złote Serce Żywieckie” na Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu oraz „Brązową Ciupagę” na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Równolegle w latach 1968-69 był kierownikiem artystycznym i choreografem Regionalnego Zespołu KORONKA z Bobowej, który także odnosił liczne sukcesy i brał udział w międzynarodowych festiwalach folklorystycznych w Jugosławii (1975) i w Czechosłowacji (1982). Za swoje osiągnięcia otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi (2006) oraz liczne odznaczenia regionalne i listy pochwalne Ministra Kultury i Sztuki. Trzykrotnie został wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”. Otrzymał Medal 40-lecia PRL, a za pracę z młodzieżą szkół rolniczych – odznakę „Zasłużony dla Rolnictwa” przyznaną przez Ministerstwo Rolnictwa. Był laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga (2017).
- Wśród licznej grupy folklorystów i instruktorów województwa małopolskiego Henryk Kuś zajmuje miejsce szczególne – podkreślają dyrektorzy MCK SOKÓŁ Antoni Malczak i Małgorzata Kalarus. – Był niekwestionowanym autorytetem i fachowcem z zakresu folkloru tanecznego oraz stroju regionu Pogórza. Dzięki wieloletniej badawczej i dokumentacyjnej pracy ocalił od zapomnienia cząstkę dawnej, tradycyjnej kultury pogórzańskiej ziemi. Pomimo kłopotów zdrowotnych wykazywał sporą aktywność jako członek komisji artystycznych i konsultant zespołów regionalnych w ramach współpracy z Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ.
Fot. Archiwum MCK SOKÓŁ
źródło: wniosek o przyznanie Nagrody im. Oskara Kolberga
